Pieczęcie

Bardzo ważną informacją przekazaną przez autora jest fakt, że żadna z tych pieczęci, z przyczyn technicznych, nie została w czasie pobytu Nikifora w Krakowie wykonana. Nikifor bardzo niezadowolony wyjechał z Krakowa z dwoma egzemplarzami pieczęci tekstowych, czyli według wcześniejszej definicji, pieczęciami wzoru urzędowego:

- okrągłą o treści, cyt: „ NIKIFOR MISTRZ Z KRYNICY, ARTYSTA” – chodzi tu prawdopodobnie o pieczęć „okrągła II” – (zob.fot. 12).

- podłużną, cyt: „… drugą podłużną z podobnymi wyrazami” – chodzi tu prawdopodobnie o pieczęć „prostokątna duża” – (zob.fot 4), o treści „ NIKIFOR ARTYSTA KRYNICA – WIEŚ”.

Bardzo cenne jest stwierdzenie autora, że Nikifor często swe pieczęcie przybijał na podsuwanych mu starszych pracach. Istnieją dowody na to, że Nikifor przybijał swoje pieczęcie „na pamiątkę” w książkach i na cudzych rysunkach, zwłaszcza rysunkach dziecięcych. Dla próby wprowadzenia pewnego ładu do tematu pieczęci i czasu ich stosowania oraz używanych wzorów w ujęciu chronologicznym oraz dla oceny autentyczności drugostronnego obrazka - są to informacje fatalne. Można, bowiem spodziewać się sytuacji, że obrazek namalowany przez artystę znacznie wcześniej, jeszcze przed czasem stosowania pieczęci będzie posiadał jej odcisk. Należy również spodziewać się sytuacji, w której cudza praca malarska, będzie posiadała oryginalne pieczęcie autorskie Nikifora, udając niezasłużenie autentyk. Sytuację komplikuje możliwe wykorzystanie pieczęci skradzionych Nikiforowi lub przez niego zagubionych. W tej sytuacji tylko staranne sprawdzenie oryginalności odcisku pieczęci, jak i samej pracy daje gwarancję, że całość jest autentyczna.

Redaktor A. Banach w dalszej części rozdziału przekazuje inne istotne informacje dotyczące pieczęci Nikifora. Są one równie interesujące, co niestety mało precyzyjne, otwierając pole do spekulacji. Otóż stwierdza, że rok później ( 1957?) w czasie wizyty u Nikifora w Krynicy zauważył, że Nikifor dopiął swego i zrealizował swój „pieczęciowy” zamiar. Czy to oznacza, że powstały cztery pieczęcie zgodne lub przybliżone do projektów przedstawionych przez Nikifora rok wcześniej? Dalej z tekstu wynika, że powstały jeszcze dwie pieczęcie, ale w niesprecyzowanych wersjach i czasie, cyt:

„… ma też inne dwie pieczątki z autoportretami, dość niezgrabnie wycięte z linoleum” i określa ich ogólną liczbę na sześć sztuk. Jeżeli przyjmiemy, że swój zamiar Nikifor zrealizował w pełni, według czterech projektów, to liczba pieczęci w posiadaniu Nikifora około roku 1957 wynosi osiem sztuk, a nie sześć (należy dodać dwie pieczęcie tekstowe wywiezione prze Nikifora z Krakowa rok wcześniej). Pozostaje też otwarte pytanie, dotyczące realizacji pieczęci według projektu Nikifora w cytowanej wyżej wersji trzeciej, czyli pieczęć z artystą w pelerynie i sztywnym czarnym kapeluszu. Na dzień dzisiejszy nie jest mi znany odcisk pieczęci o przybliżonym wzorze i trudno stwierdzić, jakim wzorem pieczęci projekt pierwotny został ewentualnie zastąpiony (być może wersja opisana, jako „Nikifor w słomkowym kapeluszu” – (zob.fot. 10).