Pieczęcie

Ad2/ Ten wzór odcisku a więc i samą pieczęć uznaję za możliwą podróbkę wzorowaną na pieczęci I. Porównując odciski pieczęci I oraz II przede wszystkim rzuca się w oczy różnica w części portretowej. Głowa „młodego Nikifora” na pieczęci II jest osadzona nieprawidłowo na tułowiu, dość głęboko między ramionami, jak u człowieka z poważną wadą kręgosłupa. Zanikła dobra proporcja z portretu pieczęci I między głową/szyją a górną częścią tułowia. Inny jest kształt dolnej części twarzy – pojawia się tzw. „końska szczęka”. Włosy mają inny układ zmieniając charakterystykę zarysu czoła, nosa a wiele innych detali rysunku twarzy potwierdza fakt, że mamy do czynienia z innym, słabszym wykonaniem portretu a za tym również samej pieczęci. Najciekawszą innowacją jest zarys wąsów w formie poziomego zygzaka i mocno zaakcentowana brew nad okiem. Dodatkowo linia zarysu garnituru wznosząca się ku szyi z prawej strony powoduje zjawisko „byczego karku”. Oczywiście nasuwa się pytanie, dlaczego ma to być podróbka pieczęci I i co o tym świadczy? Pomijając istotne różnice w portrecie oraz inne odwzorowanie liter (istotne różnice w wycięciu) jeden, detal świadczy o zamiarze podrobienia autentycznej pieczęci. Uważam, że gdyby miała to być druga lub inna oryginalna pieczęć dla Nikifora, to wycinający ją rzemieślnik nie powtarzałby tak starannie zarysów otoków okalających portret wraz z zawartym między nimi literami tekstu. Gdyby tworzył nowy oryginał wykonałby otoki dowolnie bez konieczności tak dokładnego bliźniaczego wręcz odwzorowania – myślę, że i charakterystyka wycięcia liter byłaby całkiem inna bez dążenia do wiernego skopiowania oryginału. Odcisk pieczęci II jest mocny, dokładny o ostrych krawędziach, jak z nowej pieczęci. Może też świadczyć o użyciu innego materiału niż linoleum – sądzę, że pieczęć została wycięta w gumie stemplowej posiadającej inną strukturę materiału niż linoleum a przez to inne właściwości. Struktura ta umożliwia lepsze przyjmowanie tuszu przez powierzchnię pieczęci – tym samy uzyskanie bardziej wyraźnych odcisków. Odciski tej pieczęci może i dlatego są najlepsze, bo pieczęć nie służyła długo a może nadal służy?

Ad3/ W przypadku pieczęci III i IV możemy mieć do czynienia z pieczęciami w stylu „wolnym”, przez co rozumiem ich wycięcie na podstawie obserwacji oryginału odcisku a nie tworzeniu jego wiernej kopii. W tym sensie są one najmniej udanymi wersjami pieczęci „młody Nikifor” I. Wyraz części portretowej obu pieczęci jest kontynuacją wizerunku z pieczęci I lub II z tą różnicą, że „końska szczęka” jest jeszcze bardziej końska a w przypadku pieczęci IV na końcu przedziałka na owalu głowy pojawia się wyraźne wcięcie. Istnieje wiele drobnych cech odróżniających pieczęci III i IV od pieczęci I lub II w detalach garnituru i liternictwa między otokami portretu. Otoki, jako takie są całkowicie odmienne od otoków widocznych na odcisku pieczęci I oraz II, będąc stosunkowo cienką linią. Sposób wycięcia nie jest tak wyraźny i charakterystyczny, jak w przypadku pieczęci I i II. Pieczęć III może być kontynuacją pieczęci I lub II. Jej cechą charakterystyczną jest brak wycięcia kończącego przedziałek na owalu tyłu głowy w porównaniu do pieczęci IV. Odbiór wizualny portretu pieczęci III w relacji do portretów pozostałych pieczęci ma też charakterystykę znanego z filatelistyki pojęcia „małej głowy”, co dodatkowo może świadczyć na rzecz twierdzenia, że mamy do czynienia z różnymi pieczęciami. Odcisk pieczęci III jest niestety niepełny i najsłabszy a tusz rozlany. Analizując odciski tych pieczęci względem siebie dobierałem tylko te elementy, które są wspólne dla obu pieczęci tj. III i IV.